เมื่อความสงสัยเป็นปัญหาและฉันเริ่มหาคำตอบ เรื่องที่3 จามปาอาณาจักรที่หายไป

อาณาจักรจามปา

ที่มา: https://vietnamlandtours.files.wordpress.com/

อาณาจักรจามปา(ค.ศ.192-1720) คืออาณาจักรโบราณในเวียดนาม  เราทราบเรื่องราวเกี่ยวกับอาณาจักรนี้ได้จากจดหมายชาวจีนสมัยราชวงศ์เหลียง ที่บันถึงในปีค.ศ. 200-230 โดย ม้าต้วนหลิน เนื่องจากจามปาเดินทางไปจีนที่แคว้นกวางตุ้งและตังเกี๋ยชื่อว่า ลูไต จีนเรียกอาณาจักรนี้ว่า ลิ้นยี้

เรื่องราวของจามปาปรากฏขึ้นประมาณ คริสศตวรรษที่ 2 มีที่ตั้งอยู่เวียดนามตอนใต้ปัจจุบัน บริเวณจังหวัดหัวเทียน ภาษาพูดของพวกจามอยู่ในตระกูลอินโดนีเซีย-มาเลเซีย ความเจริญของจามปาไล่เลี่ยกับอาณาจักรฟูนัน ปฐมกษัตริย์ของจามปาคือ จูเหลี่ยน ได้ตั้งราชวงศ์ขึ้นปกครองตั้งแต่ปี ค.ศ. 372 มราชธานีอยู่ที่ เมืองวิชัย หรือ บินดินห์ จามปามีกษัตริย์ปกครองประเทศถึง 12ราชวงศ์

                             

ที่มา: http://achiraya-veatnam.blogspot.com/2015/

              อาณาจักรจามปาเป็นอาณาจักรโบราณตั้งขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 7 อยู่ทางตอนใต้ของอาณาจักรจีนหรือตอนกลางของเวียดนามและอยู่ทางตอนเหนือของอาณาจักรฟูนัน  ในปัจจุบันก็คือบริเวณที่เป็นเมืองเว้ เมืองกว่างนาม เมืองถัวเถียน เมืองผันรังและเมืองญาตรังของเวียดนาม  เนื่องจากในสมัยก่อนดินแดนดังกล่าวเป็นพื้นทีนี้เป็นเขตทุรกันดารและป่าเถื่อน ห่างไกลจากเมืองจีน และเป็นต้นเหตุให้อาณาจักรจีนไม่สามารถปราบปรามและครอบครองดินแดนส่วนนี้ได้

พุทธศตวรรษที่ 17 นั้นชาวจามปาได้ถูกกองทัพของพระเจ้าชัยวรมันที่ 2 กษัตริย์อาณาจักรเขมรโจมตี และต่อมาในพ.ศ. 1856 พ่อขุนรามคำแหงแห่งกรุงสุโขทัยส่งกองทัพมาตี และใน พ.ศ. 2014 ราชวงศ์เลของชาวเวียดนามได้ยกมาตีราชธานีกรุงวิชัย (บิ่ญดิ่ญ) จนแตก จนชาวจามเสียชีวิต 60,000 คน เป็นเชลยอีก 30,000 คน ทำให้เสียความเป็นชาติไป โดยเป็นเมืองขึ้นญวน และบางส่วนได้อพยพมาในอาณาจักรสยามและมาเป็นอาสาจามในอยุธยาโดยมาความรับผิดชอบด้านเรือทะเล โดยได้เป็นพนักงานกำปั่นหลวงตั้งแต่สมัยพระนารายณ์มหาราชจนถึงรัชกาลที่ 5

>>ด้านศาสนา<<

-ในช่วงต้นรับลัทธิพราหมณ์จากอนเดียลัทธิไศวนิกาย

-ในสมัยกษัตริย์อินทรวรวมัน มีการนับถือพุทธศาสนามหายานดดยพบหลักฐานคือ พระพุทธรูปสัมริดที่เมืองดงเดือง

 >>ด้านการปกครอง<<

            - มีการปกครองแบบเทวราชาแบบอย่างจากอินเดีย รับคติการตั้งราชวงศ์มีการสร้างราชธานีเพื่อเป็นศูนย์กลางการปกครอง

          - ลักษณะการปกครองเป็นแบบนครรัฐ แต่ไม่สามารถรวมรัฐต่าง ๆ ให้มันคงได้อย่างฟูนัน

            >>ด้านสังคม<<

          - มีการแบ่งชนชนชั้นทางสังคม เป็น 3 ชนชั้นคือ ชนชั้นปกครอง ผู้ดี ไพร่
          - มีการรวมตัวกันอยู่เป็นกลุ่ม สร้างบ้านเรือนด้วนอิฐฉาบปูน ประกอบอาชีพเกษตรกรรม
          - ชาวจามชอบการสู้รบและรู้จักการเล่นดนตรี
          - มีประเพณีการแต่งงานโดยที่ผู้หญิงเป็นฝ่ายไปสู่ขอผู้ชายและอาจแต่งงานในสกุลเดียวกันได้ มีพิธีสตรีเหมือนในอินเดีย คือเมื่อสามีตายภรรยาจะโดดเข้าไปในกองไฟเพื่อตายตามสามี
          - พิธีการทำศพ นิยมการทำศพแบบเผาแล้วนำกระดูกไปทิ้งทะเล

            >>ด้านเศรษฐกิจ<<

          - มีการส่งเครื่องราชบรรณาการไปให้จีน เพื่อผลประโยชน์ทางการค้าและเสถียรภาพทางการเมือง กษัตริย์พระองศ์แรกที่ส่งเครื่องบรรณาการไปจีนคือ ฟันยี่ ใน ค.ศ. ๔๖๔
          - มีการทำการเกษตรการค้าทางทะเล จึงทำให้อาณาจักรมีฐานะค่อนข้างดี จึงสามารถสนับสนุนแสนยานุภาพทางกองทัพและสามารถขยายอาณาเขตไปได้กว้าง

         ที่มา: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb

   >>ศิลปวัฒนธรรม<<

             ได้รับวัฒนธรรมจากอินเดีย ทั้งในรูปแบบการปกครอง การสร้างเทวลัย การสร้างพระพุทธรูป มีการใช้ภาษาสันสกฤตเป็นภาษาราชการ นอกจากนั้น จามปายังได้รับวัฒนธรรมจีนด้วย คือในสมัยพระเจ้าฟันเชียงได้เคยยกกองทัพไปโจมตีประเทศจีน ซึ้งจีนต้องใช้เวลาถึง 10 ปีจึงจะสามารถขับไล่จามปาออกไปได้ จามปาจึงรับวัฒนธรรมจีนเข้ามาในตอนตอนนั้นแต่เพราะเหตุใดอาณาจักรจามปาที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานถึงได้สิ้นสุดลงในศตวรรษที่ 18 และจึงถูกกลืนชาติ  

          ถึงแม้ว่าจามปาจะมีราชวงศ์ปกครองต่อมาถึง ค.ศ. 1720 แต่ก็ตกอยู่ในฐานะเมืองประเทศราชไม่มีอำนาจในการปกครองตนเองแต่อย่างใด นับตั่งแต่ ค.ศ. 1720 เป็นต้นมาอาณาจักรจามปากได้สลายตัวลง

ที่มา: http://daily.khaosod.co.th/

อ้างอิง

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. มูลนิธิวิกิมีเดีย. “จามปา” [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http://th.wikipedia.org/wiki/อาณาจักรจามปา (8 เมษายน 2557)

จาก ไกด์พงษ์ / โบราณคดีไทย   แหล่งที่มา http://aris.exteen.com/20100618/entry (02/10/2552)

เรียบเรียง วาทิน ศานติ์ สันติ / อารยธรรม ประวัติศาสตร์และโบราณคดี. แหล่งที่มา https://www.gotoknow.org/posts/271235 (26 มกราคม 2009)

จัดทำโดย นางสาวสุนันทา  ภูถมศรี
วันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2560